Przy placu św. Józefa wznosi się jedna z najważniejszych świątyń Kalisza – kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, który w 1978 roku otrzymał od papieża Pawła VI tytuł bazyliki mniejszej. W całym kraju słynie on jako sanktuarium św. Józefa, który jako patron ludzi pracy przyciąga co roku liczne pielgrzymki, w tym związków zawodowych.

Pierwszy kościół, drewniany, wzniesiono tu prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. W 1353 roku, z fundacji arcybiskupa gnieźnieńskiego  Jakuba Bogorii Skotnickiego, drewnianą świątynię zastąpił trójnawowy, murowany, gotycki kościół, na który w 1359 roku, z kościoła pw. św. Pawła na Zawodziu arcybiskup przeniósł tytuł  kolegiaty.

Kościół Wniebowzięcia NMP i sanktuarium św. Józefa

Gotycka świątynia przetrwała cztery wieki. Pod koniec XVIII stulecia, podczas rozbiórki pałacu biskupów (przylegającego do nawy południowej kościoła) doszło do katastrofy budowlanej.  Kościół  odbudowano w 1790 roku, dobudowując  do gotyckiego prezbiterium i dwóch zakrystii z kapitularzem nową, dłuższą nawę główną wraz z wieżą. Świątynia nabrała cech barokowych. Dziś jej trójnawowe wnętrze posiada barokowe i rokokowe wyposażenie z zachowanymi częściowo elementami gotyckimi (m.in. ołtarz szafiasty z około 1496 roku oraz gotycki obraz „Madonna ab igne” w klasycystycznym ołtarzu głównym, dominującym w XIV-wiecznym prezbiterium).

I choć świątynia jest pod maryjnym wezwaniem, potocznie zwana jest kolegiatą św. Józefa, bowiem św. Józef z obrazu „Święta Rodzina” z około 1670 roku (w  1768 roku uznanego za cudowny), jest patronem Kalisza. Kaliska bazylika jest także Sanktuarium św. Józefa i najważniejszym miejscem pielgrzymkowym w tej części Wielkopolski.

O najstarszej historii bazyliki przypominają cenne przedmioty przechowywane  w tutejszym skarbcu – m.in. słynna patena kaliska ufundowana przed 1200 rokiem przez Mieszka Starego dla klasztoru w Lądzie oraz gotycki kielich z 1363 roku, dar Kazimierza Wielkiego dla kolegiaty.

Tekst: Anna Plenzler
Foto: Jacek Cieślewicz, Dariusz Bednarek

Galeria