Pilskie Muzeum Wojskowe powstaje na terenie byłego lotniska wojskowego w Pile, z inicjatywy pasjonatów historii wojskowości, należących do Pilskiego Stowarzyszenia Historyczno – Militarnego.
Głównym zadaniem muzeum jest gromadzenie eksponatów dotyczących historii wojskowości, techniki wojskowej oraz historii militarnej miasta Piły. Zbiór muzeum jest konsekwentnie uzupełniany o sprzęt nierozerwalnie związany z wojskową historią miasta – wieloletniego silnego ośrodka wojskowego szkolnictwa motoryzacyjnego oraz lotnictwa wojskowego.
Pozyskane eksponaty: samochody ciężarowe, transportery opancerzone, wozy zabezpieczenia technicznego, czołgi i trenażery tworzą kolekcję obrazującą różnorodność typów i wersji pojazdów używanych do szkolenia Żołnierzy Specjalistów Służby Czołgowo – Samochodowej w Wojsku Polskim. Działająca w Pile od 1948 roku Oficerska Szkoła Samochodowa była w pewnym okresie częścią pięknych tradycji polskiego wojskowego szkolnictwa motoryzacyjnego, które narodziło się w 1918 roku. W 2018 roku, w 100. rocznicę powstania Sekcji Automobilowej miało miejsce uroczyste otwarcie wystawy stałej muzeum zatytułowanej: Od Sekcji Automobilowej do Służby Czołgowo – Samochodowej. W dwóch schronohangarach prezentowane są samochody ciężarowe i czołgi, co ciekawe dwa eksponowane wozy: czołg średni T-55U oraz T-55AMS to historyczne pojazdy używane dawniej w procesie dydaktycznym w pilskiej szkole.
Bardzo ciekawa jest historia pilskiego lotniska, na którym podczas I wojny światowej w zakładach Albatrosa (Ostdeutsche Albatros Werke GmbH) produkowano samoloty myśliwskie i rozpoznawcze. Kilkadziesiąt z nich trafiło do powstającego po odzyskaniu niepodległości polskiego lotnictwa wojskowego. Na tych samolotach z szachownicami na skrzydłach walczyli polscy piloci, i o tym w oryginalnym schronohangarze przypomina wystawa stała zatytułowana: Poznaj 100 – letnią historię pilskiego lotniska.
W Pilskim Muzeum Wojskowym kultywowane są również tradycje lotnictwa szturmowego. W Pile po II wojnie stacjonowały, aż dwa pułki wyposażone w odrzutowe samoloty szturmowe. Najcenniejszym eksponatem prezentowanym w centrum wystawy stałej jest samolot Su-22M4 nr boczny 3620 (zwany Tygryskiem). Muzeum kultywuje pamięć o pilotach pilskich pułków, którzy zapłacili najwyższą cenę za spełnienie marzeń o lataniu. Na wystawie stałej eksponowane są szczątki samolotu Lim-6bis, w którym zginął ppor. pil. Mieczysław Siuda w wyniku „katastrofy w przestworzach” – zderzenia, do którego doszło z radzieckim śmigłowcem Mi-8 w sierpniu 1976 roku.
Kolekcja muzeum liczy obecnie ponad 50 eksponatów sprzętu ciężkiego rozmieszczonych w dziewięciu schronohangarach, dodatkowo dysponuję częścią terenu lotniska, na którym można organizować imprezy plenerowe o charakterze zlotów militarnych i pokazów lotniczych oraz poligonem dla pokazów dynamicznych.
Pilskie Muzeum Wojskowe jest nadal w fazie organizacji, do tej pory zbiory udostępniane były po wcześniejszym kontakcie telefonicznym. Od maja 2022 roku planowane jest wprowadzenie regularnego harmonogramu zwiedzania.
Tekst: Przemysław Olszyński