Koźmin Wielkopolski po raz pierwszy pojawił się przekazach w 1232 roku. W pierwszej połowie XIV wieku, z nadania Kazimierza Wielkiego znalazł się rękach Borkowiców. Jednym z jego właścicieli był  Maciek Borkowic, wojewoda poznański, hulaka i awanturnik, którego król w 1359 roku skazał na śmierć głodową za zawiązanie konfederacji przeciw władzy królewskiej. 

Około roku 1360 właścicielem Koźmina został Bartosz Wezenborg, któremu przypisuje się wzniesienie tutejszego zamku. Postawiony on został na planie czworoboku z prostokątną wieżą i budynkiem bramnym, z mostem przerzuconym przez otaczającą zamek fosę. To, co ze średniowiecznego zamku przetrwało do naszych czasów to wynik przebudowań przeprowadzonych przez kolejnych jego właścicieli  – od XV-wiecznej przebudowy systemu obronnego przez Gruszczyńskich, przez XVI-wieczną renesansową rezydencję Andrzeja II Górki i Stanisława Czarnkowskiego, po barokowy wystrój (z salą teatralną i fontanną na dziedzińcu) nadany mu przez Sapiehów w XVIII wieku.

W XIX wieku, gdy  zamek był w rękach niemieckich część budynków rozebrano. W 1904 roku budowlę przejęła Komisja Kolonizacyjna i przekazała ją na cele szkolne. I tę funkcję pełni ona do dziś – w zamku mieści się zespół szkół ponadgimnazjalnych.  Tu znalazło dla siebie miejsce także Muzeum Ziemi Koźmińskiej utworzone w 1988 roku staraniem Towarzystwa Miłośników Koźmina Wielkopolskiego.  W kilku zamkowych salach ( w tym w odrestaurowanej w 2000 roku sali renesansowej z piaskowcowym kominkiem i wystrojem z XVI- wieku, znajdującej się w wieży)  prezentowane są eksponaty związane z dziejami Koźmina.