Historia Wągrowca wiąże się z działalnością zakonu cystersów. Pojawili się oni najpierw w pobliskim Łeknie w XII wieku. Nieco później jednak zaczęli przenosić się na nowe miejsce. Pierwsza wzmianka o takiej osadzie pochodzi z 1381 roku. Pamiątką po zakonnikach jest kościół i klasztor pocysterski, będące jednym z miejsc na Szlaku Piastowskim. Przez wieki wokół niego rozrosło się spore miasto, które dzisiaj jest jednym z większych i ciekawszych w tej części Wielkopolski.
Cystersi w Wągrowcu założyli szkołę dla chłopców, którego wychowankiem był ksiądz Jakub Wujek – autor najsłynniejszego przekładu Biblii na język polski. Przekład, który ukazał się już po śmierci Wujka w 1599 roku, przez ponad 350 lat był przekładem kanonicznym polskiego Kościoła katolickiego. Pomnik ks. Jakuba Wujka w Wągrowcu stoi w sąsiedztwie kościoła farnego św. Jakuba – jednej z cenniejszych gotyckich świątyń w Wielkopolsce. Cystersi działali w Wągrowcu do 1835 roku, kiedy Prusacy zmusili zakonników do opuszczenia klasztoru. Zaborcy kościół oddali parafii, a w klasztorze urządzili sąd i więzienie.
Wyjątkowym miejscem jest w Wągrowcu skrzyżowanie rzek – Nielby i Wełny – prawdopodobnie jedyne takie miejsce na świecie. Skrzyżowanie jest sztuczne, wykonane w czasie prac melioracyjnych, które miały uchronić Wągrowiec przed powodziami. Około 1830 roku nurty obu rzek połączyli cystersi według projektu Adalberta Schulemanna z Bydgoszczy. Przeprowadzone przez poznańskich naukowców testy wykazały, że wody dwóch rzek niemal się ze sobą nie mieszają.
W Wągrowcu warto zajrzeć do Muzeum Regionalnego zwanego „Opatówką” (był to niegdyś dom opata klasztoru). Urocza jest tzw. tańcząca fontanna na Rynku oraz piękna zimowa atrakcja – fontanna lodowa – stoi przy brzegu rzeki Wełny nieopodal rynku. Jest tak zbudowana, że przy niskich temperaturach jej konstrukcja zamienia się w fontannę z sopli lodu, każdego dnia w innym kształcie.
Wypoczynek zapewnia malownicze jezioro Durowskie, nad którym jest plaża z pomostami, przystań żeglarska i wypożyczalnia sprzętu wodnego, a wzdłuż brzegu jeziora rozciąga się spacerowa promenada ozdobiona rzeźbami poznańskich artystów.