To trzeba zobaczyć! Kościół pw. św. Mikołaja w Tarnowie Pałuckim (6 km na północny-wschód od Wągrowca) jest najstarszym kościołem drewnianym w Polsce i z tego też powodu uznaje się go za najcenniejszy drewniany zabytek sakralny w naszym kraju.
Długo utrzymywał się pogląd, że świątynię w Tarnowie Pałuckim wniesiono w 1639 roku. Taka bowiem data wypisana jest na jednej z belek – nad wejściem z wieży do kościoła. Wątpliwości rozwiały badania dendrochronologiczne. Wykazały, że świątynia jest jeszcze starsza, ponieważ drewno sosnowe użyte do jej budowy zostało ścięte w końcu XIV wieku!
Piękne i cenne jest wnętrze. Polichromia, która zdobi świątynię wykonana została najpewniej w 1639 roku przez Walentego Podczosika. Malowidła na ścianach nawy przedstawiają sceny z życia św. Mikołaja Biskupa oraz św. Małgorzaty. Środek stropu nawy zdobi scena Adoracji Trójcy Świętej, ale warto też zwrócić uwagę na kasetony z wizerunkami proroków. Natomiast na ścianach prezbiterium namalowane są sceny z Nowego Testamentu. Oprócz polichromii cenne w kościele są ołtarze. Główny, późnorenesansowy z początków XVII wieku oraz boczne pochodzące z baroku i okresu rokoka.
O kościele w Tarnowie Pałuckim mówi legenda, według której wieś, trapiona co roku zalaniami podczas wiosennych roztopów, została uratowana przez… drewniany kościółek, który przypłynął tu wraz z wodą. Od tamtej chwili podtopienia ustały.
Świątynia jest zwykle zamknięta, ale na zwiedzanie można umówić się w Muzeum Regionalnym w Wągrowcu. Usługa przewodnika kosztuje 20 zł.