Gwda – jedna z ważniejszych rzek północnej Wielkopolski – to miejsce pełne niespodzianek. Decyduje o tym różnorodność krajobrazu oraz sporo urządzeń i budowli wodnych – młynów i elektrowni wodnych. Szlak Gwdy jest dobrze zagospodarowany i oznakowany. Doświadczonym kajakarzom nie sprawi problemu, ale może być wymagający dla początkujących.

Gwda jest prawym dopływem Noteci, najdłuższym spośród nich, bo liczy aż 145 km. Uchodzi do Noteci w miejscowości Ujście. Natomiast jej źródło znajduje się pod wsią Białe koło Białego Boru. Nurt jest wartki, a przepływ wody stosunkowo duży jak na rzekę nizinną. Amatorzy adrenaliny cenią sobie szybki nurt bystrzy między Płytnicą a Krępskiem.

Tydzień w kajaku

Kajaki można wodować już przy stanicy harcerskiej w Drężnie na jeziorze Studnica, 136 km od ujścia. Szlak nie należy do trudnych, ale nie jest polecany początkującym. Na jego pokonanie potrzeba co najmniej 6 dni (ale najlepiej 8-9 dni, jeśli zamierzamy także zwiedzić Piłę lub Ujście). Na weekendowy spływ można polecić dwa odcinki: trudniejszy od Lędyczka do Płytnicy) i nieco łatwiejszy od Płytnicy do Ujścia.

Szlak posiada odcinki bogate w bystrza, meandry, czasem płynie głębokimi dolinami a czasem wśród lasów, łąk i pól. W górnym biegu jest płytkim i dość wąskim górskim strumieniem, a bliżej ujścia do Noteci – głęboką rzeką o szerokim korycie. Na odcinkach leśnych można spotkać dziki, jelenie, sarny, bobry, głuszce, czaple i żurawie. Zaś w wodach Gwdy dopatrzyć się można pstrągów.

Rzeka pełna historii

Miłośnicy historii zwrócą uwagę, że wzdłuż rzeki przebiega tzw. pozycja przednia Wału Pomorskiego, niemieckich umocnień zbudowanych przed II wojną światową. Od Gołębiewa do Lędyczka Gwda płynie wzdłuż poligonu wojskowego.

Atrakcją Gwdy są rozlokowane na niej hydroelektrownie (Lubnica, Domyśl, Łomczewko, Podgaje, Jastrowie, Ptusza, Tarnowski Młyn). Większość z nich tworzy jeziora zaporowe, które zmuszają do przeniesienia kajaków. Jednak przenoski – a jest ich kilkanaście – nie są zbyt uciążliwe.

Warto też zatrzymać się na dłużej w Pile – największym mieście na północy Wielkopolski, tym bardziej, ze Gwda przepływa przez samo jej centrum, opływając przepiękny park na wyspie. To świetna okazja, żeby nieco się rozprostować, pójść na lody, albo na obiad.

Tekst: Jacek Y. Łuczak
Foto: K. Bogdanowicz, W. Skowroński, J. Oboruta