Dolina Noteci

Dolina Noteci nie jest parkiem krajobrazowym w formalnym ujęciu, ale w sporej części – od przedmieść Bydgoszczy do Wielenia objęta jest ochroną strefy Natura 2000. Chroniona jest krajobrazowo i siedliskowo w zasadzie w całości aż do ujścia Noteci do Warty w Santoku.

Dolina Noteci w górnym biegu rzeki wyróżnia się dzięki torfowiskom, zalewowym łąkom, trzcinowiskom, sieciom kanałów, starorzeczom i dołom potorfowym a także łęgom. Ale obszar ten jest również bardzo ważnym korytarzem ekologicznym łączącym mokradła Europy Wschodniej i Zachodniej, szczególnie ważnym dla ptaków migrujących. Obserwacje ornitologiczne cenione są zwłaszcza w rezerwatach „Czapliniec Kuźnicki” i „Łąki ślesińskie”. Wśród rzadkich i cennych gatunków tu występujących należy wymienić: bataliona, podróżniczka, zimorodka, rybitwę czarną, dubelta, kanię rudą, czy kropiatkę. Nie brak tu bielików, błotniaków stawowych i łąkowych, orlików krzykliwych oraz bąków i bączków.

Obszar Natura 2000 został tu utworzony także dla unikatowej roślinności. Najcenniejszym z punktu widzenia ochrony jest kaldezja dziewięciornikowata, przedstawiciel rodziny żabieńcowatych, która w Polsce występuje tylko w dolinie Noteci oraz pojedynczo w jeziorze Nietopersko niedaleko Międzyrzecza.

Noteć w całym swoim biegu wije się meandrami w otoczeniu morenowych wzgórz, tworzących pagórkowaty krajobraz w niektórych miejscach zwany „Szwajcarią”. Warto zwiedzać Dolinę Noteci wykorzystując do tego kajak lub łódź motorową. Dodatkową atrakcją są tu śluzy (w tym kilka zabytkowych), które umożliwiają spływ bez konieczności wychodzenia na ląd. Natomiast za Krzyżem Wielkopolskim dolina gwałtownie się rozszerza, rozciągając się od granic Puszczy Noteckiej do Puszczy Gorzowskiej, osiągając szerokość kilkunastu kilometrów. W tym rejonie, blisko ujścia Noteci do Warty w Santoku można spotkać mnóstwo żurawi, bocianów białych a – sporadycznie – nawet łabędzia krzykliwego. Niezwykłą atrakcją ornitologiczną są wspólne loty młodych bocianów. W końcu lipca lub na początku sierpnia można zobaczyć jednocześnie kilkadziesiąt tych ptaków w przestworzach.